Kluczewsko Historia Miejscowości

Kluczewsko- historia miejscowości

Mariusz S.

Obecny Herb i Flaga Gminy Kluczewsko. Już na pierwszy rzut oka widać powiązanie z nazwą miejscowości- złoty, pokaźny klucz. Ale od jakiego „klucza” pochodzi nazwa miejscowości?

W przewodnikach, opisach i literaturze spotyka się dwie wersje, które można określić mianem legendarnej i ekonomicznej.

Wersja legendarna nawiązuje do życia i śmierci króla Kazimierza III Wielkiego, który we wrześniu 1370 roku przebywał na swym zamku w Przedborzu w związku z organizacją polowania w okolicznych lasach. To właśnie w jednej z osad miał zgubić klucze, którą nazwano Kluczewsko. Niestety również podczas drugiego dnia polowania, upadając z konia doznał złamania i uszkodzenia nogi, co stało się bezpośrednią przyczyną jego późniejszej śmierci. Badania jego szczątków w 1869 roku potwierdzają prawdziwość podań o odniesionym złamaniu. Może zatem i legenda o zagubionych kluczach jest prawdziwa.

Druga wersja, nazwana przeze mnie „ekonomiczna”, jest mniej legendarna a odnosi się do kluczowej roli tego miejsca pośród okolicznych osad właśnie pod wzgęldem ekonomicznym.

1364 rok

W roku tym powstaje dekanat kurzelowski, a w dokumentach ustanawiających wymienione są: Komparzów, Rzewuszyce, Komorniki i Kluczewsko, które wchodzą w jego skład. Kluczewsko jest wówczas wsią prywatną, w powiecie chęcińskim.

1508 rok

W spisie podatkowym z 1508 roku widnieje miejscowość Kluczewsko:

-zapisana w formie Clwczesko. Wraz z Brześciem (Brzeszcze) ziemiami tymi zarządzał Paweł Rokszycki (Rokszyczky) herbu Pobóg. Tereny te należały do województwa sandomierskiego, powiatu chęcińskiego. Królem Polski był wówczas Zygmunt I Stary panujący w latach 1506-1548.

1540 rok

W 1540 roku wieś ponownie jest wymieniana w spisie podatkowym, ale już w formie Kluczewsko a jej właścicielami byli trzej bracia: Chocimowski Jan, Chocimowski Stanisław, Chocimowski Marcin s- wszyscy herbu Oksza. Ich ojcem był Chocimowski Andrzej h. Oksza, starosta przedborski i podstoli sieradzki. Wieś administracyjnie należała nadal do województwa sandomierskiego i powiatu chęcińskiego, pod względem „kościelnym” zaś wchodziła w skład Parafii Kurzelów (Kurzelow oppidum parrochia).

Jan Chocimowski legitymował się herbem Oksza, z którego to wywodził się również Mikołaj Rej. Założył on w 1554 roku miasto Oksa- które nazwę wzięło właśnie od herbu.

Jednak to nie jedyne powiązanie z okolicznymi miejscowościami i właścicielami ziemiskimi. Ojciec Jana Chocimowskiego- Andrzej, był właścicielem Brześcia, a także drugim starostą Przedborza. Pierwszym był Marcin Chocimowski- ojciec Andrzeja. Więcej o rodzinie Chocimowskich w zakładce Ważne Postacie.

W roku 1573 widzimy kolejną przynależność Kluczewska i Brześcia do Parafii Kurzelów. Do obu wsi należy teren o powierzchni 6,5 łana. Jeden Łan to 30 morgów, czyli około 17-24ha. Definicja Łana zmieniała się na przestrzeni lat i miejsca występowania. Jednak przytoczona wartość 17-24ha jest tutaj tylko wartością orientacyjną, pozwalającą w dużym przybliżeniu oszacować powierzchnię opisując ją dzisiejszymi jednostkami.

Kolejnym właścicielem zostaje Zygmunt Tarło ze Szczekarzowic, starosta pilzneński.

od 1694 do …

Jan Tarło przejmuje omawiane ziemie około 1694 roku, po swoim ojcu Zygmuncie Tarło ze Szczekarzowic.

od 1732 do 1742

Franciszek Rudziński, właściciel Kuczewska od 1740 r. do 1742 r. Otrzymał jako wiano po ślubie z Teresą Tarło, której stryjem był Jan Tarło.

od 1742 do …

Michał Rudziński Kluczewsko otrzymał po bracie Franciszku Rudzińskim.

Karol Korff- nie udało mi się jak dotąd odnaleźć dokumentów mówiących o tym, jak Karol Korff został posiadaczem tych ziem oraz jak później trafiły one w ręce Turskich.

od ~1760 do ~1800

Feliks Paweł Turski, biskup, był właścicielem od około 1790 do 1800 roku. To właśnie tutaj miał swoją letnią rezydencję, do której chętnie przyjeżdżał. To z jego inicjatywy i środków powstał kościół w Kluczewsku, a także za jego sprawą z wydzielonych ziem parafii Kurzelów oraz z terenów zlikwidowanej parafii Januszewice powstała nowa parafia Kluczewsko.

Lokalizacja dworu w Kluczewsku

od ~1800 do 1820

Franciszek Ksawery Turski, krewny biskupa Feliksa Turskiego, właściciel w latach 1800-1820. Ziemie te, dostał po śmierci Feliksa Pawła Turskiego.

od 1820 do 1869

Jan Turski,  Ignacy Turski, Maksymilian Turski, synowie Ksawerego Turskiego, którzy zarządzają ziemiami kluczewskimi po jego śmierci.

od 1869

Adam Ewaryst Jaxa-Konarski, przejął dobra kluczewskie jako wiano, po ślubie ze Stefanią Turską h. Rogala dnia 5 VIII 1869 roku w Kluczewsku. Stefania Konarska z d. Turska, była córką Maksymiliana Turskiego i Pauliny Dunin Rzuchowskiej h. Łabędź.

~1880

Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich około 1880 roku właścicielami Kluczewska byli Rejchman Henryk (1819-1892) i Janasz Władysław (1845-1889). Rejchman Henryk był teściem Janasza.

do 1937

Maksymilian Jaxa-Konarski syn Adama Ewarysta Jaxa-Konarskiego i Stefanii Turskiej.

od 1937 roku

Zarządcą masy spadkowej w 1937 roku (po śmierć Maksymiliana Konarskiego) został Stanisław Konarski, właścicielami zaś majątku Kluczewska stała się cała trójka dzieci Maksymiliana: Krystyna, Andrzej i Stanisław.

Dwór w Kluczewsku, źródło Ziemianie Polscy XX Wieku.