Najstarsze nazwiska- Parafia Stanowiska #3 Akty małżeństw. Zacznijmy zatem ponownie od analizy ksiąg metrykalnych. Księgi metrykalne pochodzące ze Stanowisk w przypadku aktów małżeństw- z drobnymi wyjątkami- zawierają zakres dat od 1722 roku, do 1938 roku. Akty małżeństw to doskonałe źródło wiedzy, ponieważ znajdują się tam dane aż dwóch osób- pana i pani młodej. Dodatkowo znajdziemy tam ich wiek a nie rzadko ich zawód lub wykonywaną pracę.
Jeżeli zgromadzeni znali informacje o swoim pochodzeniu, mamy wówczas miejsce urodzenia lub chrztu.
Niesamowicie pomocnym punktem zaczepienia są nazwiska i imiona rodziców pary młodej, ze wskazaniem nazwiska panieńskiego matki panny młodej.
Oczywiście tak nie było zawsze. Przed XIX wiekiem akty spisywane po łacinie nie zawierały zbyt wiele treści. Na szczęście początek XIX wieku przyniósł nam rozbudowaną formę. Niestety po 1865 roku napotkamy na dodatkową przeszkodę. Jako jedna z metod opresji po Powstaniu Styczniowym władze carskie wprowadziły język rosyjski jako język urzędowy również w aktach kościelnych. Akty zatem spisywano cyrylicą.
Jeśli chcesz bliżej poznać portal genetyka i jego ogromne możliwości, zapraszam do odwiedzenia linku.
Zapraszam również do odwiedzenia artykułu wyjaśniającego pochodzenie nazwisk na tym portalu.
Parafia Stanowiska ogółem – Księga małżeństw
- 1722 Bartłomiej Kutela i Dorota Kaczmarek (Kaczmarczyk, Kaczmarka);
- 1722 Błażej Sobkowicz i Agnieszka Ozdolina (?);
- 1722 Józef Zaborski i Zofia Policka;
- 1722 Kazimierz (?) i Zofia Dzięcioł (Dzięciołka);
- 1722 Maciej Wilk (Wilczek) i Marianna Jamorska;
- 1722 Marcin Nowak i Agnieszka Gacia (Gacionka);
- 1722 Michał Grądka i Ewa Ciapeta (Ciapecionka);
- 1722 Stanisław Kałuża i Katarzyna Krawiec (Krawczyk, Krawcówka);
- 1722 Tomasz Chwastek i Agnieszka Młynek (Młynkówna);
- 1722 Walenty Staszkowic i Katarzyna Szymcówka.
Najstarsze nazwiska- Parafia Stanowiska Akty małżeństw
Rejestry zaślubin na portalu Geneteka podają jedynie parafię, w której para brała ślub. Zatem nasze rozważania nie mogą być kontynuowane z podziałem na miejscowości pochodzenia pary młodej. Ale możemy zajrzeć do skanu księgi i odnaleźć pierwszy akt. Oto i on:
I tu dowiadujemy się, że pierwsze małżeństwo w Stanowiskach, w 1722 roku zwarł w lutym przez Tomasz Chwastek, kawaler ze Stanowisk i panna Agnieszka „Młynkowna” (Młynkówna). Chodzi tutaj oczywiście o nazwisko Młynek. Agnieszka pochodziła z Bobrownik.
Działo się we wsi Stanowiskach…
Przyjrzyjmy się dodatkowo aktu sporządzonego w 1867, jeszcze w języku polskim.
Na pierwszy rzut oka widzimy, że akt jest obszerniejszy. Wszystkie akty małżeństw z tego okresu używały podobnego szablonu.
W 1867 roku, a dokładniej 16 stycznia o dwunastej w południe, nową drogę życia rozpoczął Łukasz Bąk, syn Błażeja i Małgorzaty Staszczyk. Jego wybranką została Teofila Śliwińska (Michalska), córka Józefy Brustowskiej.
Ślub udzielono- co ważne- w przytomności świadków. Jednym z nich był miejscowy sołtys, czterdziestopięcioletni Franciszek Chudy. Drugi- Mateusz Cisowski w dniu ślubu miał 57 lat.
Pan młody, już nie był całkiem młody, bo żeniąc się miał 39 lat. A był dymisjonowanym żołnierzem, stacjonującym na Kaukazie. Niestety jego rodzice nie dożyli do dnia ślubu swojego syna. Sam młody był, można powiedzieć zamiejscowy, choć przed ślubem zamieszkiwał w Stanowiskach. Urodził się jednak we wsi Chałupkach w parafii Przedbórz.
Wybranką serca Łukasza była Teofila z Michalskich, wdowa po Andrzeju Śliwińskim. Ojciec panny młodej również zmarł. A dokładniej zmarł w wojsku, w końcu rewolucji w 1830 roku. Prawdopodobnie chodzi tu o Powstanie Listopadowe. Teofila urodziła się w Mikołajewicach, a zamieszkiwała w Stanowiskach. Matka- Józefa Michalska posiadała nazwisko panieńskie- Brustowska[1]. Małżonkowie dobrali się dość dobrze pod względem wieku, ponieważ różniło ich jednie 2 lata, a sama zainteresowana miała 37 lat.
Analizując akt dowiemy się również o zapowiedziach omawianego ślubu oraz o tamowaniu, które nie zaszło. Małżonkowie oświadczyli również, że umowy przedślubnej nie zawarli.
Młodzi niestety pisać a ni czytać nie umieli, zatem akt przeczytał na głos i podpisał jedynie ksiądz- Wawrzyniec Sajdakowski, proboszcz parafii. Ksiądz zmarł 3 lata później w Stanowiskach.
Post Scriptum
Ponieważ w przytoczony wyżej akt zawiera ciekawą informację o ojcu panny młodej, postanowiłem poszukać o nim kilku informacji.
Udało mi się odnaleźć akt ślubu wspomnianego, a tajemniczego żołnierza. Okazał się nim Teofil Michalski, syn Piotra i Ewy. Poślubił on w 1829 roku w Łasku Józefę Brzostowską, córką Walentego i Rozalii. Jak wspomniano wyżej ów Józef zmarł w 1830 roku, więc zaledwie 2 lata po swoim ślubie. Wspomniane wcześniej Mikołajewice leżą około 18km na północ od Łasku. Co ciekawe majątek ten posiadali Bobrowniccy. Dopiero w XIX wieku Stanisław Sroczyński ożenił się z jedną z córek Bobrownickich i stał się właścicielem majątku.
Jako zawód Teofila przywołany jest forszman, co według niektórych publikacji oznacza stajenny. Funkcję tę pełnił w Orpelowie, Jego wiek to 30 lat, co oznacza, że urodził się około 1799 roku. Jako miejsce urodzenia możemy odczytać miejscowość Krzucz.
[1] Analiza aktów wskazuje, że poprana forma tego nazwiska to Brzostowska, od słowa brzost.
