Łapczyna Wola- historia miejscowości

Łapczyna wola- historia miejscowości

Łapczyna Wola historia miejscowości

XVI wiek

W 1540 roku Łapczyna Wola zwana była Borkowa Wola, własność Jana Rozenkowskiego Łapki. Według herbarza Seweryna Uruskiego nazwisko Łapka herbu Szreniawa v. Drużyna (z łać. v. -> „vel” znaczy „albo”, „czyli”) należało do dawnej małopolskiej rodziny. Herb Szreniawa nazywany jest również jako Drużyna, a co ciekawe w rodzinie tej  jedna linia wzięła nazwisko Łapanowski, a druga Rozenkowski4. Rodzina ta pochodziła z podkrakowskiej miejscowości Łapanów5 i nie jest do końca jasne, skąd wzięli się na terenie obecnej gminy Kluczewsko.

Dość sporą trudnością w rozwikłaniu tej zagadki są oboczności i zamienne nazwy takie jak:

  • Szreniawa vel Drużyna;
  • Łapa, Łapka, Łapanowski, Łapczyński;
  • Łapanów, Łapanowo, Łapanowice;
  • Łapanowski i Rozenkowski.

W „Polska XVI wieku…3” widnieje zapis, że ów Jan posiadał w 1540 roku dwie wsie, w województwie sandomierskim, powiecie Chęcińskim. W Łapczynej Woli znajdował się dwór i młyn domowy. Zatem powstania miejscowości należy szukać przed rokiem 1540.

W literaturze wieś ta nazywana w przeszłości była również Borkową Wolą, Łapką albo Łapczyną Wolą.

Spis z roku 1573, województwo sandomierskie, powiat chęciński wydany w 1886 roku wskazuje miejscowość Wolia Lapczina.

Z książki 'Polska encyklopedia szlachecka”, część 8, wiemy, że właścicielem był Łapczyński v. Łapczeński h. Jelita. Protoplastą tego rodu był Walenty Łapczyński syn sołtysa ze Strzałkowa koło Radomska. Drukarz ten, za zasługi w swojej profesji oraz za odznaczenie się jako żołnierz otrzymał w 1581 roku herb Jelita od hetmana Zamoyskiego.

XVIII wiek

Bobrowniccy

W XVIII wieku miejscowość to własność Bobrownickiego, starosty przedborskiego, żonatego z Orzechowską, chorążanką lubelską. Co ciekawe, w 1704 roku istniał tutaj zbór kalwiński, w 1730 roku ministrem był Samuel Aram. W 1754 roku zbór zamknięty2.

Strona 739.

Na austriackich mapach z przełomu wieku widzimy wieś z zaznaczonym zborem. Widzimy też na zachód od Łapczynej Woli młyn opisany Mühle nach Lapczina Wola. Dziś jest to teren wsi Piaski.

To co zwraca uwagę, to układ dróg w Łapczynej Woli.

Źródło: Europe in the XVIII. century, West Gallicien (1801–1804) – First Military Survey

Z łatwością możemy zauważyć, że w XVIII wieku drogi przebiegały inaczej niż dziś. Wyraźnie widać, że biegną tam dwie drogi, obie na linii wschód-zachód, jednak jedna powyżej, a druga poniżej strumyka. Nie łączą się one bezpośrednio, a występuje pomiędzy nimi krótki odcinek drogi na kierunku północ-południe.

Czapliccy

W roku 1774 Kazimierz Czaplicki, wojski zakroczymski nabył od Anny z Mileckich Bobrownickiej wieś Dobromierz. Nie jest dla mnie do końca jasne, czy to wtedy w Łapczynej Woli pojawiają się Czapliccy. Znalazłem również zapiski, że zarówno Dobromierz oraz Łapczyna Wola wraz ze Stanowiskami były we władaniu daleko spokrewnionych, jednak różnych rodzin Czaplickich.

Wiemy jednak, że właścicielem Łapczynej Woli był Michał Czaplicki, dziedzic Stanowisk. Ojciec chrzestny Wincentego Tymowskiego, szwagra Kantorberego Tymowskiego1.

W „Rodzina, herbarz szlachty polskiej: Bron-Czek” wiemy, że właścicielem następnie został Filip Czaplicki, po swoim zmarłym ojcu. Filip Czaplicki ożenił się z Karoliną Bonin-Sławianowską h. Jelita, z którą miał syna Filipa Leopolda Czaplickiego h. Lubicz. Ten zaś ożeniony z Florentyną Kamocką z Kamocina h. Jelita miał syna Leopolda Karola Michała Czaplickiego z Łapczyna h. Lubicz.

XIX wiek

Ów Leopold Czaplicki był członkiem Towarzystwa Rolniczego w 1861 roku. W tym gronie znajdował się też Stefan Czaplicki z Dobromierza.

W 1810 i 1813 roku possesorem wsi Łapczyna Wola był Teodor Czaplicki. Jego żoną była Marcyanna Czaplicka z domu Szap??. O tym, że ów Teodor był dzierżawcą wsi wiemy na przykład z aktu urodzenia jego córki. Filomena Blandyna Feliciya Czaplicka urodziła się w 1810 roku, a Chrzest odbył się w Stanowiskach. Jej ojcem chrzestnymi był Kazimierz Czaplicki z Dobromierza oraz Anna Bąkowska.

W 1827 roku Łapczyna Wola to wieś i folwark. Znajdowały się w powiecie koneckim, w parafii Stanowiska. Składały się z 24 domostw i 209 mieszkańców.

Wycinek z rosyjskich map pochodzących z czasów zaborów, przedstawia miejscowość Piaski oraz Łapczyna Wola. Na tej mapie pojawia się oznaczenie pozycji dworu. Na zachodnim krańcu wsi widzimy układ dróg przypominający prostokąt. Wówczas we wsi znajdowało się 38 domostw.

Strona 539.

XX wiek

Poniższa mapa przedstawia Łapczyną Wolę w 1915 roku. Skrótem Gut. oznaczono dwór (Gut. Gutshof- majątek dworski). Warto zauważyć, że nie występuje tu jeszcze Kolonia Mrowina oraz Kolonia Łapczyna Wola. W 1915 roku istniało tu 38 domostw. Połączeniu uległy kiedyś rozłączne drogi na kierunku wschód zachód oraz zanikł prostokątny drogowy twór.

Łapczyna Wola na mapie Karte des westlichen Ruẞlands.

W dwudziestoleciu międzywojennym na zachodnim brzegu wsi powstała miejscowość Kolonia Mrowina.


  1. Kantorbery Tymowski w świetle nowych źródeł.
  2. Do sprawdzenia tytuł
  3. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Tom 3
  4. Herbarz Seweryna Uruskiego, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/, https://genealogia.okiem.pl/artykul/10153
  5. Zarys historii wsi Łapanów, http://lapanow.pl/gmina-2/informacje-o-gminie/historia-solectw/lapanow/